Dermobus

Czerniak jest nowotworem o wysokim stopniu złośliwości. Może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także przerzuty odległe, najczęściej do płuc i mózgu. Profilaktyka czerniaka powinna być zarówno pierwotna (poprawa świadomości społeczeństwa w zakresie konieczności badania znamion i wyleczalności czerniaka we wczesnych stopniach zaawansowania) oraz wtórna, obejmująca czynne badania lekarskie.

Istotnym elementem profilaktyki jest wycięcie znamion budzących wątpliwość diagnostyczną. Działania te są niezwykle ważne ze względu na, z jednej strony, dobre rokowanie we wczesnym czerniaku i, z drugiej, na niezadowalające wyniki leczenia uzupełniającego w czerniaku zaawansowanym (chemioterapia, immunoterapia).
U kobiet czerniak najczęściej umiejscowiony jest na kończynach, w przypadku mężczyzn najczęstszym umiejscowieniem czerniaka jest tułów. Zachorowalność w Polsce w roku 2016 wynosiła około 1400 nowych zachorowań u mężczyzn i około 1500 zachorowań u kobiet. Ilość zgonów w tym roku wynosiła odpowiednio 700 u mężczyzn i 600 u kobiet. Pod względem zachorowalności czerniak znajduje się na 16 miejscu u mężczyzn i na 15 miejscu u kobiet. Jest nowotworem 16 w kolejności pod względem umieralności u mężczyzn i 17 u kobiet.

Badanie wykonujemy urządzeniem o nazwie wideodermatoskop.  Wideodermatoskopia to nowoczesna oraz nieinwazyjna metoda diagnostyczna, która służy do wczesnego wykrywania czerniaka złośliwego. Oprogramowanie wideodermatoskopu wskazuje stawki barwnikowe znamion i wyświetla ich charakterystykę (rozmiar, kolor, symetria itp.) na ekranie. 

Wideodermatoskopia daję szansę na wczesne wykrycie małego, dopiero rozwijającego się czerniaka złośliwego, ale również:

• analizę znamion,
• długoterminową obserwację znamion z możliwością ich dokumentacji oraz porównania podczas następnych kontroli,
• kompletną dokumentację skóry oraz identyfikacje każdego znamienia,
• wykrywanie nowych lub zmienionych znamion.
• Polega na uwidocznieniu badanego fragmentu skóry na ekranie komputera i zapisaniu tego obrazu w formie elektronicznej. Ma to szczególne znaczenie w badaniu osób, które mają dużo znamion barwnikowych. Podczas badań kontrolnych przeprowadzanych jeden raz w roku istnieje możliwość porównania wyglądu każdego znamienia do jego wyglądu w poprzednich latach. Jeśli znamię się powiększa lub zmienia, podejmuje się czasami decyzje o jego profilaktycznym usunięciu.

Badanie trwa zwykle kilkanaście minut. Jest całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne. Lekarz przykłada do badanego miejsca część urządzenia – kamerę, za pomocą której jest przekazywany obraz zmiany do komputera. Tam następuje badanie i analiza zmiany.

Przed badaniem powinno zgłosić się lekarzowi wykonującemu badanie informacje dotyczące czasu trwania zmiany skórnej, szybkości jej powiększania się, początkową barwę (czerwona, brunatna), bolesność samoistną lub przy ucisku. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu.

DLACZEGO WARTO WYKONAĆ BADANIE?

Wideodermatoskopia daje szansę na to, że mały, rozwijający się czerniak zostanie wcześnie wykryty. Zawsze mogą pojawić się na skórze zmiany, które nie spełniają w dermatoskopii wszystkich kryteriów czerniaka, ale z powodu niektórych cech charakterystycznych dla czerniaka budzą niepokój. Takie znamiona zawsze profilaktycznie się usuwa. Zabieg usunięcia może być przeprowadzony w naszych gabinetach.

KTO POWINIEN PODDAĆ SIĘ BADANIU?

Badaniu dermatoskopowemu powinny się poddawać regularnie (1-2 razy w roku) osoby z grupy podwyższonego ryzyka rozwoju czerniaka skóry:

• osoby o jasnej karnacji – jasne skóra, włosy, oczy, mające liczne piegi i bardzo trudno opalające się, ze skłonnością do oparzeń słonecznych,
• osoby z licznymi znamionami barwnikowymi o różnych kształtach, rozmiarach, zabarwieniu,
• osoby, w których rodzinie wystąpiło zachorowanie na czerniaka skóry,
• osoby często poddające się naświetlaniom słonecznym( także w solariach), nie stosujące kremów z filtrami słonecznymi , mające w przeszłości oparzenia słoneczne.

Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Nie stwierdzono żadnych powikłań związanych z przeprowadzaniem badania. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet w ciąży.

BADANIA GENETYCZNE

Czerniak jest  rakiem złośliwym powstającym z melanocytów skóry. Rocznie obserwuje się około 59,000 przypadków zachorowań w USA a ilość ta cały czas wzrasta. W Polsce liczba ta sięga około 1500 co stawia czerniaka na 16 miejscu wśród wszystkich nowotworów złośliwych w naszym kraju. Około 10% wszystkich przypadków czerniaka jest dziedzicznych. Obserwuje się także silne powiązanie z rozwojem raka trzustki w rodzinach, gdzie występuje czerniak.

Czynnikami ryzyka zachorowania na czerniaka złośliwego są:

• długotrwała ekspozycja na słońce i promieniowanie ultrafioletowe (np. w solarium), oparzenia słoneczne w dzieciństwie, wrodzone znamiona
• bardzo duża liczba znamion barwnikowych, znamiona w miejscach drażnienia
• kolor skóry, włosów, oczu (rasa biała; jasna karnacja; rude lub blond włosy; niebieskie tęczówki; liczne piegi – określone fototypy skóry )
• skóra pergaminowa
• czynniki genetyczne: czerniak lub rak trzuski występujący w rodzinie lub wcześniejsze zachorowanie u tego samego pacjenta
• spokrewnieni posiadają mutację w genie p16. Mutacja w genie p16 odpowiedzialna za dziedziczą formę czerniaka jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Oznacza to że osoba posiadająca taką mutację będzie przekazywała ją swojemu potomstwu z prawdopodobieństwem 50%. W większości przypadków mutacja jest dziedziczona po rodzicu. Wiedza na ten temat jest istotna dla dalszych członków rodziny, którzy również mogą ją posiadać.

Wynik badania oraz diagnoza lekarza dermatologa ustala postępowanie lecznicze. Najczęściej wykonywany jest zabieg chirurgiczny z badaniem histopatologicznym lub usunięcie zmiany laserem CO2.