Data wydarzenia: 26 lutego 2005
W tym roku mija 65. rocznica rozstrzelania w Palmirach 48 obywateli Legionowa. Aresztowani, wywiezieni i zamordowani w Palmirach legionowianie byli m.in. lekarzami, przedsiębiorcami, prawnikami. Oto nazwiska rozstrzelanych przez hitlerowców 26 lutego 1940 roku:
M. Bożym, J. Bożym, J. Będrowski, W. Brodel, P. Buczacki, T. Bydłoń, J. Chłopicki, J. Dąbrowski, A. Falkowski, S. Gierczyński, J. Górczyński, S. Kącki, H. Kępka, C. Kozłowski, Krupiecki, Lisowski, J. Matuszewski, R. Mateuszczyk, W. Mikulski, L. Miszewski, J. Mermon, Z. Merzon, K. Młodkowski, S. Nikoli, E. Nowak, A. Obrębski, H. Piekarski, W. Pradomski, F. Prasuła, W. Podlaski, S. Przybysz, J. Rewersiak, S. Roszkiewicz, J. Sikora, P. Stachnik, E. Słupiński, W. Szymański, J. Szymczak, W. Swięszkowski, R. Szwedowski, S. Traczyk, W. Walewski, W. Wasiak, F. Wilgos, J. Żebrowski, M. Żebrowski, T. Żebrowski, A. Ziółkowski.
Organizatorzy uroczystości rocznicowych poszukują krewnych, przyjaciół i znajomych osób zamordowanych 26 lutego 1940, aby zaprosić ich do wspólnej zadumy i oddania hołdu poległym.
Oddajmy hołd zamordowanym
W rocznicę tragicznych wydarzeń Prezydent Miasta Legionowo wraz ze środowiskiem kombatanckim zaprasza na uroczystości upamiętniające bohaterską śmierć w obronie wolności ojczyzny, które odbędą się w sobotę 26 lutego 2005 r.
godz. 10.00 - Msza Święta w intencji pomordowanych w kościele Świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Legionowie, ul. marsz. J. Piłsudskiego 5,
godz. 11.30 - ceremonia złożenia kwiatów i zapalenia zniczy oraz modlitwa w intencji pomordowanych na cmentarzu w Palmirach (organizatorzy zapewniają uczestnikom uroczystości przejazd autokarem)
Uprzejmie prosimy o potwierdzenie obecności pod numerem (22) 774 20 31 wew. 239, 293.
Roman Smogorzewski
Prezydent Miasta Legionowo
26 lutego br. minie 65. rocznica jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w dziejach naszego miasta. Tego dnia w wyniku akcji odwetowej, za rzekome zamordowanie przez Polaków wójta komisarycznego Merlke, hitlerowcy rozstrzelali ok. 190 mieszkańców Legionowa i okolic (174 mężczyzn i 16 kobiet). Była to prowokacja gestapo, którą organizacyjnie przeprowadzili volksdeutsche: Dreger, Korcz i Stupnicki.
W Palmirach zamordowano najwybitniejszych obywateli Legionowa, działaczy społecznych i politycznych - założycieli naszego miasta. To właśnie oni w latach 20. i 30. doprowadzili do powstania gminy Legionowo i ofiarnie przyczynili się do jej rozwoju. Wśród ofiar byli urzędnicy, rzemieślnicy, wojskowi, lekarze i inżynierowie. Listę osób do rozstrzelania sporządzili miejscowi Niemcy - przedwojenni mieszkańcy Legionowa. Doskonale znali oni lokalne stosunki i osobiście uczestniczyli w aresztowaniach.
Wśród zamordowanych znalazło się wielu znaczących obywateli Legionowa, m.in. Mikołaj Bożym, który 7 września 1939 r., wobec opuszczenia Legionowa przez dotychczasowe władze gminy, objął obowiązki wójta czasu wojny. Wraz z synem Józefem został aresztowany przez hitlerowców w nocy 24 lutego 1940 r. Inną ofiarą egzekucji w Palmirach był ppłk dr Julian Mermon - wieloletni naczelny Lekarz Garnizonu Legionowo. W zbiorowej mogile odnaleziono także zwłoki kpt. Henryka Starczewskiego - bohatera wojny 1920 r. i działacza niepodległościowego z Jabłonny oraz Jana Górczyńskiego – właściciela Wytwórni Wyrobów Betonowych, dzięki której m.in. zostało zbudowane przedwojenne Legionowo.
W czasie powojennej ekshumacji przeprowadzonej w maju 1946 r. udało się ustalić nazwiska zaledwie 78 ofiar, z tego 48 z Legionowa. Upamiętnia je tablica, znajdująca się w kościele garnizonowym ufundowana z inicjatywy ks. Jana Mrugacza oraz mogiła „I” w Palmirach.
Jacek Szczepański
Kierownik Zbiorów Historycznych Miasta Legionowa