Wanda Tomczyńska (1910 - 1998) - tytuł nadano 26.07.1995 r.
Pracę pedagogiczną i dydaktyczną rozpoczęła w roku szkolnym 1938/39 jako nauczycielka języka polskiego w znanym warszawskim Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej.
W czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1942 organizowała i prowadziła komplety tajnego nauczania w Legionowie. Niezależnie od tego, w oficjalnie istniejącej szkole handlowej organizowała nauczanie uzupełniające według programu przewidzianego dla gimnazjów i liceów ogólnokształcących zdelegalizowanych przez okupanta.
Prowadziła tam lekcje języka polskiego i historii.
Jednocześnie niemal od pierwszych tygodni okupacji niemieckiej, bo już jesienią 1939 roku, podjęła pani Wanda działalność konspiracyjną w szeregach ZWZ-AK w Legionowie, wprowadzona tam przez porucznika Mieczysława Smereka "Czcibora". Przyjęła pseudonim "Ala". Kolportowała biuletyny z nasłuchu radiowego.
W styczniu 1940 roku emisariusz z Warszawy kapitan Tadeusz Perdzyński "Tarnawa" powierzył pani Wandzie funkcję łączniczki między powstałym sztabem I Rejonu ZWZ/AK w Legionowie a sztabem VII Obwodu "Obroża".
Następnie prowadziła kancelarię sztabu I Rejonu, którego kolejnymi dowódcami byli: kpt. dr med. Franciszek Amałowicz "Tatar" i mjr (ppłk AK) Roman Kłoczkowski "Grosz". Jednocześnie spełniała rolę skrzynki sztabowej "S", wykonując pracę kurierki sztabu i pełniąc funkcję komendantki Wojskowej Służby Kobiet w I batalionie I Rejonu AK.
W godzinie "W" współdziałała z oddziałami pierwszej linii, nie zaprzestając pełnienia swych funkcji po ustaniu walk. W październiku 1944 roku została aresztowana przez gestapo i uwięziona w fortach Kazunia. Była przesłuchiwana w twierdzy Modlin, skąd udało się jej zbiec. Po miesiącu, w listopadzie 1944 roku, nawiązała kontakt z przebywającym ówcześnie w Pruszkowie ppłk. "Groszem" i prowadziła tam kancelarię sztabu nowo utworzonego Obwodu "Wrona".
W 1949 roku Komenda Główna AK w Londynie mianowała ją na stopień porucznika Armii Krajowej.
W lutym 1945 roku Wanda Tomczyńska wróciła do Legionowa. Podjęła pracę polonistki w szkołach warszawskich: w Liceum im. Adama Mickiewicza, następnie w Liceum im. płk. Lisa-Kuli, gdzie jednym z jej uczniów był Jan Olszewski, przedwojenny mieszkaniec Legionowa i późniejszy premier Rządu RP. Wiele pracowała społecznie na rzecz swojego miasta Legionowa.
W 1967 roku przeszła na emeryturę ze względu na stan zdrowia.
Opublikowała szereg artykułów o Wojskowej Służbie Kobiet w Legionowie, o tajnym Gimnazjum i Liceum, jego nauczycielach i uczniach. Do ostatnich chwil swego życia utrzymywała kontakt ze środowiskiem kombatanckim AK i swoimi uczniami.Tak wspominał ją Ireneusz Kryszkiewicz, maturzysta rocznika 1954:
"Porucznik AK Wanda Tomczyńska "Ala", szef Kancelarii Sztabu I Rejonu, komendantka Wojskowej Służby Kobiet 1. Batalionu, więzień gestapo - przez swoich uczniów z warszawskich liceów nazywana "Telimeną".
Swoje sukcesy zawodowe jako nauczyciela języka polskiego tłumaczyła w ten sposób: "Może dlatego, że kochałam wielką polską literaturę i że kocham uczyć, i sama cieszyłam się na te lekcje". Cieszyła się, że jej dawni uczniowie odwiedzali ją i mówiła, że nie ma dla nauczyciela większej radości, niż gdy żyje w pamięci swoich uczniów.
Była pedagogiem wzbudzającym szacunek, respekt, dającym swoją postawą świadectwo przyjętym zasadom, co nie było łatwe w tamtych czasach. Odznaczała się poczuciem humoru, co bardzo miło wspominają jej uczniowie. Gdy przyszła choroba, spokojnie i bez skargi znosiła jej udrękę do końca.
Już w szpitalu, na kilka dni przed śmiercią, powiedziała: W życiu zawsze trzeba robić to, co człowiek uważa za słuszne, stanowczo stać przy swoich przekonaniach, kiedy trzeba - milczeć, ale kiedy trzeba - mówić, bez względu na konsekwencje. Tak postępowałam i wiem, że słusznie."
W 1995 roku za całokształt zasług dla miasta Wanda Tomczyńska otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Legionowa.
Za zasługi na polu oświaty, jak również za ofiarną pracę w konspiracji, Wanda Tomczyńska została nagrodzona licznymi odznaczeniami cywilnymi i wojskowymi, między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Wanda Tomczyńska zmarła 17.09.1998 roku. Spoczywa na cmentarzu legionowskim: sekt. D, kw. V, rz. 6, gr. 2.
Na podstawie materiałów Zarządu Koła nr 1 "Brzozów" -Legionowo Okręgu Warszawa-Powiat ŚZŻAK
