zamknij

Google automatic translation. The Legionowo City does not accept any responsibility for the accuracy of data and information originating from the translation. In particular, the Legionowo City does not guarantee that the translation is complete, up-to-date or fit for specific purposes. The translation cannot be compared with a human translation, but may help in assessing the relevance of articles.

A A A
Logo BIP
Na zdjęciu:  Wanda Tomczyńska

Wanda Tomczyńska (1910 - 1998) - tytuł nadano 26.07.1995 r.

Data dodania: 16 grudnia 2016
Wanda Tomczyńska urodziła się 25 marca 1910 roku w Warszawie. Przed wybuchem drugiej wojny światowej ukończyła Wydział Filologii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim im. J. Piłsudskiego, uzyskując dyplom nauczycielski.

Pracę pedagogiczną i dydaktyczną rozpoczęła w roku szkolnym 1938/39 jako nauczycielka języka polskiego w znanym warszawskim Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej.
Cofnij

W czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1942 organizowała i prowadziła komplety tajnego nauczania w Legionowie. Niezależnie od tego, w oficjalnie istniejącej szkole handlowej organizowała nauczanie uzupełniające według programu przewidzianego dla gimnazjów i liceów ogólnokształcących zdelegalizowanych przez okupanta.

Prowadziła tam lekcje języka polskiego i historii.

Jednocześnie niemal od pierwszych tygodni okupacji niemieckiej, bo już jesienią 1939 roku, podjęła pani Wanda działalność konspiracyjną w szeregach ZWZ-AK w Legionowie, wprowadzona tam przez porucznika Mieczysława Smereka "Czcibora". Przyjęła pseudonim "Ala". Kolportowała biuletyny z nasłuchu radiowego.

W styczniu 1940 roku emisariusz z Warszawy kapitan Tadeusz Perdzyński "Tarnawa" powierzył pani Wandzie funkcję łączniczki między powstałym sztabem I Rejonu ZWZ/AK w Legionowie a sztabem VII Obwodu "Obroża".

Następnie prowadziła kancelarię sztabu I Rejonu, którego kolejnymi dowódcami byli: kpt. dr med. Franciszek Amałowicz "Tatar" i mjr (ppłk AK) Roman Kłoczkowski "Grosz". Jednocześnie spełniała rolę skrzynki sztabowej "S", wykonując pracę kurierki sztabu i pełniąc funkcję komendantki Wojskowej Służby Kobiet w I batalionie I Rejonu AK.

W godzinie "W" współdziałała z oddziałami pierwszej linii, nie zaprzestając pełnienia swych funkcji po ustaniu walk. W październiku 1944 roku została aresztowana przez gestapo i uwięziona w fortach Kazunia. Była przesłuchiwana w twierdzy Modlin, skąd udało się jej zbiec. Po miesiącu, w listopadzie 1944 roku, nawiązała kontakt z przebywającym ówcześnie w Pruszkowie ppłk. "Groszem" i prowadziła tam kancelarię sztabu nowo utworzonego Obwodu "Wrona".

W 1949 roku Komenda Główna AK w Londynie mianowała ją na stopień porucznika Armii Krajowej.
W lutym 1945 roku Wanda Tomczyńska wróciła do Legionowa. Podjęła pracę polonistki w szkołach warszawskich: w Liceum im. Adama Mickiewicza, następnie w Liceum im. płk. Lisa-Kuli, gdzie jednym z jej uczniów był Jan Olszewski, przedwojenny mieszkaniec Legionowa i późniejszy premier Rządu RP. Wiele pracowała społecznie na rzecz swojego miasta Legionowa.

W 1967 roku przeszła na emeryturę ze względu na stan zdrowia.

Opublikowała szereg artykułów o Wojskowej Służbie Kobiet w Legionowie, o tajnym Gimnazjum i Liceum, jego nauczycielach i uczniach. Do ostatnich chwil swego życia utrzymywała kontakt ze środowiskiem kombatanckim AK i swoimi uczniami.Tak wspominał ją Ireneusz Kryszkiewicz, maturzysta rocznika 1954:

"Porucznik AK Wanda Tomczyńska "Ala", szef Kancelarii Sztabu I Rejonu, komendantka Wojskowej Służby Kobiet 1. Batalionu, więzień gestapo - przez swoich uczniów z warszawskich liceów nazywana "Telimeną".

Swoje sukcesy zawodowe jako nauczyciela języka polskiego tłumaczyła w ten sposób: "Może dlatego, że kochałam wielką polską literaturę i że kocham uczyć, i sama cieszyłam się na te lekcje". Cieszyła się, że jej dawni uczniowie odwiedzali ją i mówiła, że nie ma dla nauczyciela większej radości, niż gdy żyje w pamięci swoich uczniów.

Była pedagogiem wzbudzającym szacunek, respekt, dającym swoją postawą świadectwo przyjętym zasadom, co nie było łatwe w tamtych czasach. Odznaczała się poczuciem humoru, co bardzo miło wspominają jej uczniowie. Gdy przyszła choroba, spokojnie i bez skargi znosiła jej udrękę do końca.

Już w szpitalu, na kilka dni przed śmiercią, powiedziała: W życiu zawsze trzeba robić to, co człowiek uważa za słuszne, stanowczo stać przy swoich przekonaniach, kiedy trzeba - milczeć, ale kiedy trzeba - mówić, bez względu na konsekwencje. Tak postępowałam i wiem, że słusznie."

W 1995 roku za całokształt zasług dla miasta Wanda Tomczyńska otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Legionowa.

Za zasługi na polu oświaty, jak również za ofiarną pracę w konspiracji, Wanda Tomczyńska została nagrodzona licznymi odznaczeniami cywilnymi i wojskowymi, między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Wanda Tomczyńska zmarła 17.09.1998 roku. Spoczywa na cmentarzu legionowskim: sekt. D, kw. V, rz. 6, gr. 2.

Na podstawie materiałów Zarządu Koła nr 1 "Brzozów" -Legionowo Okręgu Warszawa-Powiat ŚZŻAK

Uchwała w sprawie nadania Wandzie Tomczyńskiej tytułu Honorowego Obywatela Miasta Legionowa