Kto zabił Skonieckich? Wykład w muzeum
W ramach stałego cyklu cotygodniowych, niedzielnych spotkań, Muzeum Historyczne w Legionowie zaprosiło 14 stycznia tego roku na wykład dr. hab. Jacka Szczepańskiego zatytułowany: „80. rocznica śmierci Skonieckich – śledztwo w Ludwigsburgu”.
To znana w Legionowie historia. 12 stycznia 1944 r. rodzina Skonieckich stoczyła walkę z niemieckimi siłami policyjnymi, które otoczyły zajmowany przez nich dom przy ul. Królowej Jadwigi 13 w Legionowie. W wyniku akcji sił porządkowych okupanta zginęli Jan i Władysława Skonieccy, ich syn Jerzy, 13-letni wychowanek Władysław Nalazek oraz niezidentyfikowana kobieta. Pretekstem do tej straszliwej zbrodni była aktywna działalność członków rodziny w podziemnym ruchu komunistycznym: Polskiej Partii Robotniczej i jej zbrojnym ramieniu – Gwardii Ludowej/Armii Ludowej.
Wykład przygotował dr hab. Jacek Szczepański – autor pierwszej monografii historycznej poświęconej rodzinie Skonieckich i ruchowi komunistycznemu w Legionowie wydanej przez Muzeum w 2023 r. Niesłabnące zainteresowanie tematem wśród mieszkańców i niedawna 80. rocznica śmierci Skonieckich stały się pretekstem do otwartego spotkania. Autor omówił szczegółowo stan powojennego śledztwa w sprawie zbrodni prowadzonego przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce oraz przez Centralę Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu, prezentując m.in. oryginalne dokumenty z niemieckich archiwów. To właśnie powołana w 1958 r. Centrala w Ludwigsburgu była organem mającym na celu zbieranie dowodów i prowadzenie śledztw przeciwko niemieckim zbrodniarzom wojennym z ramienia Republiki Federalnej Niemiec. Akta zgromadzone przez polską Główną Komisję obejmujące m. in. protokoły przesłuchań bliższych i dalszych świadków zostały przekazane stronie niemieckiej na początku lat 70. XX wieku. Niestety, okazały się one niewystarczające dla niemieckich śledczych, którzy nie podjęli się wskazania sprawców. Tym samym, sprawa zbrodni na legionowskiej rodzinie Skonieckich nie doczekała się wtedy wyjaśnienia.
Dobrze, że dziś – ponad 80 lat od wydarzeń ze stycznia 1944 r. – historia rodziny Skonieckich stanowi przedmiot rzetelnych badań naukowych. To ważne, aby tragiczne losy ofiar niemieckiej okupacji w Legionowie i okolicach – niezależnie od ich przynależności partyjnej czy sympatii politycznych – były badane i przypominane w przestrzeni publicznej. Dzięki badaniom dr. hab. Jacka Szczepańskiego udało się uzupełnić obraz tamtych wydarzeń o podstawowe fakty, pozwalające lepiej zrozumieć ten ważny aspekt historii Legionowa w XX wieku.
autor: Bartosz Gralicki - Muzeum Historyczne w Legionowie
