Wykopaliska muzealne przy ul. Królowej Jadwigi
Na początku stycznia 2023 r. Muzeum Historyczne w Legionowie przeprowadziło badania archeologiczne pozwalające ustalić dokładną lokalizację domu przy ul. Królowej Jadwigi 13, w którym zginęła rodzina Skonieckich. 12 stycznia 1944 r. stoczyła tu walkę z niemieckimi siłami policyjnymi. Od kul i w płomieniach zginęli wówczas Jan i Władysława Skonieccy, ich 18-letni syn Jerzy, 13-letni wychowanek Władysław Nalazek i niezidentyfikowana kobieta.
Badania muzealne poprzedziła szczegółowa kwerenda archiwalna pozwalająca ustalić położenie dawnej działki nr 532 przy ul. Królowej Jadwigi 13. Następnie jej część została poddana badaniom geofizycznym przez Laboratorium Bio- i Archeometrii działające przy Instytucie Archeologii i Etnologii PAN. Metodą georadarową wytypowano podziemne struktury mogące odpowiadać pozostałościom poszukiwanego domu. Na tej podstawie na początku stycznia 2023 r. muzeum przeprowadziło badania archeologiczne pod kierunkiem W. Orlińskiego, kierownika Działu Archeologicznego.
Pracownicy muzeum założyli dwa wykopy sondażowe. W jednym z nich odnaleźli nieistotne pozostałości po zapleczu budowlanym osiedla „Jagiellońska” z lat 70. i 80. XX w. W drugim wykopie odsłonili warstwy zasypiskowe zawierające w sobie materiał świadczący o rozegranej tu walce pomiędzy rodziną Skonieckich a siłami niemieckimi. W warstwie sięgającej do głębokości 2.30 m odnaleziono łuski od karabinu Mauser z wybitymi datami: 1937 i 1941, pociski od tej broni, nabój pistoletu Parabellum oraz łódki karabinowe. Do ważnych znalezisk należy zaliczyć niewielki szklany znicz wyprodukowany przez firmę „Veritas Warszawa” w czasie II wojny.
Prawdopodobnie został postawiony na miejscu tymczasowego grobu Skonieckich pochowanych tuż obok domu. W wykopie odnaleziono elementy wyposażenia dawnego budynku, np. zawiasy, zamknięcia okiennic, gwoździe, a nawet fragmenty tynku pomalowanego na czerwono, jak również przedmioty życia codziennego – sztućce oraz porcelanowy kapsel browaru „Haberbusch i Schiele S.A. Warszawa”. W wyniku badań ustalono jednoznacznie miejsce, gdzie stał dom Skonieckich.
